Astronom amator odkrył nieznany wcześniej księżyc Jowisza

W tej chwili Jowisz oficjalnie posiada 79 księżyców. Wygląda jednak na to, że wkrótce powiększy się do 80. To dlatego, że niedawno astronom amator Kai Ly odkrył nowy, nieznany wcześniej księżyc gazowego giganta. 30 czerwca zgłosił on to odkrycie Minor Planet Center – organizacji działającej pod auspicjami Międzynarodowej Unii Astronomicznej, która odpowiedzialna za zbieranie danych obserwacyjnych małych ciał Układu Słonecznego.

Rezultat analizy danych sprzed lat

Ly odkrył nowego naturalnego satelitę Jowisza, dokonując analizy danych zebranych w 2003 roku przez Teleskop Kanadyjsko-Francusko-Hawajski (ang. Canada-France-Hawaii Telescope, w skrócie CFHT). Swego czasu za sprawą tych samych danych odkryto aż 23 księżyce Jowisza. Ly pomyślał, że istnieje szansa, iż wcześniej coś wśród nich przeoczono i jak widać miał rację.

Ly rozpoczął swoją analizę w czerwcu, począwszy od zdjęć wykonanych przez CFHT w lutym 2003 roku, gdy Jowisz znajdował się w opozycji, a jego księżyce były najjaśniejsze. Zbadał on trzy zdjęcia obejmujące ten sam obszar nieba, ale wykonane o różnych porach nocy 24 lutego. Wówczas Ly odkrył trzy potencjalne księżyce przemieszczające się z prędkością od 13 do 31 sekund kątowych na godzinę.

Ly nie zdołał dostrzec dwóch z księżyców na zdjęciach z innych nocy, ale trzeci, tymczasowo oznaczony jako EJc0061, był widoczny w dniach 25-27 lutego. Co więcej, 5 i 6 lutego zaobserwował go Teleskop Subaru. Na podstawie tych informacji astronom amator wywnioskował, że omawiany obiekt jest powiązany grawitacyjne z Jowiszem.

Nowo odkryty księżyc Jowisza na zdjęciu z CFHT, oznaczony czerwoną strzałką. | Źródło: S. S. Sheppard/CFHT/CADC

Potwierdzenie odkrycia kwestią czasu

Później Ly prześledził orbitę księżyca na zdjęciach z przeglądów wykonanych między 12 marca a 30 kwietnia. Następnie ten sam obiekt udało mu się odnaleźć w pobliżu jego przewidywanych pozycji na późniejszych obrazach z Teleskopu Subaru, CFHT oraz Międzyamerykańskiego Obserwatorium Cerro Tololo, wykonanych w roku 2005, 2010, 2017 oraz 2018.

W sumie wśród danych zebranych na przestrzeni 15,26 lat (5574 dni) Ly natknął się na 76 obserwacji satelity. To jego zdaniem wystarczająco, by stwierdzić, że jego orbita jest stabilna. Wygląda zatem na to, że już wkrótce otrzyma on oficjalne oznaczenie S/2003 J 24, zgodne ze standardami nazewnictwa astronomicznych obiektów.

„Mogę z dumą stwierdzić, że jest to pierwszy planetarny księżyc odkryty przez astronoma amatora.”, informuje Ly. „Poza tym nie ma w tym księżycu nic niezwykłego – to typowy przykład księżyców okrążających Jowiszu w kierunku przeciwnym do jego ruchu obrotowego, należących do grupy Karme.”

Istnieje szansa, że na odkrycie czeka jeszcze wiele podobnych, niewielkich księżyców o ruchu wstecznym. W zeszłym roku Edward Ashton, Matthew Beaudoin oraz Brett J. Gladman z Uniwersytetu Kolumbii Brytyjskiej w Kanadzie zauważyli jakieś cztery tuziny obiektów krążących wokół Jowisza. Nie obserwowali ich oni wystarczająco długo, by udowodnić, że są one księżycami, ale podejrzewają, że gazowy gigant może posiadać nawet 600 satelitów o średnicy wynoszącej co najmniej 800 metrów.

Źródło: Kai Ly, fot. tyt. NASA/JPL-Caltech/SwRI/MSSS/Kevin M. Gill