Astronomowie dokonali zaskakującego gwiezdnego odkrycia w Drodze Mlecznej

Mimo że Droga Mleczna to galaktyka, w obrębie której leży Układ Słoneczny, zapewne nigdy nie będziemy w stanie poznać jej w stu procentach. Niemniej, naukowcy starają się dowiedzieć o niej jak najwięcej. Tak się składa, że właśnie odkryto w niej nową, ogromną gromadę gwiazd. Co najlepsze, ta leży w stosunkowo niewielkiej odległości od nas.

Szacuje się, że gdy wspomniana gromada gwiazd, która ma około 75 milionów lat, się pojawiła, zawierała gwiazdy o łącznej masie około 10 tysięcy mas Słońca. Ta położona jest zaledwie 7000 lat świetlnych z dala od Układu Słonecznego. Chociaż kilka jej gwiazd jest wystarczająco jasnych, by te były widoczne na nocnym niebie za pośrednictwem teleskopu, jej samej dotychczas jakimś cudem udało się umknąć uwadze astronomów, aż do teraz.

Brakujące ogniwo gromad gwiazd

Odkrycie gromady Valparaíso 1, bo tak brzmi jej nazwa jest znaczące, ponieważ stanowi ono pierwszy solidny dowód na to, że masywne otwarte gromady liczące około 75 milionów lat i zawierające gwiazdy o łącznej masie 10 tysięcy Słońc istnieją. Wygląda na to, że to „brakujące ogniwo” gromad otwartych” najzwyczajniej w świecie dotychczas uniknęło wykrycia. Cóż, nie było to trudne.

Gromada otwarta to grupa gwiazd zrodzonych wspólnie z tego samego obłoku molekularnego. Wszystkie są w podobnym wieku i posiadają podobny skład chemiczny, a na dodatek przemieszczają się razem w swojej macierzystej galaktyce.

Jako że z Ziemi obliczanie odległości między poszczególnymi gwiazdami w Drodze Mlecznej i wyznaczanie kosmicznych orbit jest trudne, trudna jest też identyfikacja gromad gwiazd. Mimo to, dotychczasowy brak masywnych gromad otwartych w średnim wieku, zawierających gwiazdy o masie 10 000 mas Słońca, stanowił dla naukowców niezłą zagwozdkę.

Zasługa sondy Gaia

Na przestrzeni lat astronomowie odkryli mnóstwo młodszych gromad, liczących około 25 milionów lat i mniej, a także kilka starszych, mających miliardy lat. Zatem, powinny istnieć gromady wypełniające lukę między nimi. Astronomowie rzecz jasna postawili sobie cel ich odnalezienia. By zrealizować ten cel zespół badaczy, którym kierował Ignacio Negueruela z Uniwersytetu w Alicante w Chile, sięgnął po dane z sondy Gaia. Ta przez ostatnie kilka lat mapowała Drogę Mleczną w trójwymiarze, z niespotykaną dotąd precyzją.

Dane z sondy Gaia obejmują nie tylko pozycje gwiazd w Drodze Mlecznej, ale także ich ruch, co pozwoliło ustalić, że gwiazdy Valparaíso 1 wspólnie, jako grupa, krążą wokół centrum galaktyki. Mając te informacje do dyspozycji, astronomowie wykorzystali inne teleskopy, by określić właściwości fizyczne tych gwiazd.

Region nieba, w obrębie którego znajduje się gromada gwiazd Valparaíso 1. | Źródło: Gabriel Pérez Díaz, SMM (IAC)

180 gwiazd wchodzących w skład gromady to gwiazdy ciągu głównego typu B. to bardzo gorące gwiazdy, które zazwyczaj charakteryzują się masą od 2 do 20 mas Słońca. Długość ich „żywota” wynosi od 10 do 100 milionów lat czyli dość krótko jak na gwiazdę. Większość gwiazd gromad to natomiast czerwone olbrzymy.

Odkrycie Valparaíso 1 sugeruje, że w przestrzeni kosmicznej może skrywać się więcej takich gromad gwiazd. Być może astronomowie je po prostu przegapili, bowiem ich gwiazdy giną wśród gwiazd nienależących do gromady i je także uda się odnaleźć z pomocą danych zebranych przez sondę Gaia.

Źródło: IAC, fot. tyt. ESA/Hubble & NASA