Nowy widok na egzoplanetę
Planeta, którą Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba sfotografował, znajduje się jakieś 350 lat świetlnych stąd. Jej nazwa to HIP 65426 b, a krąży ona wokół gwiazdy typu widmowego A, w odległości około 110 jednostek astronomicznych. Mowa o dystansie 110 razy większym niż odległość Ziemi od Słońca.
HIP 65426 b została odkryta w 2017 roku, z pomocą instrumentu SPHERE zamontowanego na Bardzo Dużym Teleskopie (VLT) Europejskiego Obserwatorium Południowego (ESO).Instrument ten posiada przystawkę zwaną koronografem, która minimalizuje światło gwiazdy, by możliwe było dostrzeżenie blasku egzoplanety. Jest on niezbędny, ponieważ w zakresie fal bliskiej podczerwieni wykrywanych przez VLT egozplaneta świeci około 10 tysięcy razy słabiej niż gwiazda.
Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba zdołał jednak ujawnić nowe szczegóły na temat HIP 65426 b. To dlatego, że jest teleskopem kosmicznym. Nie ma on do czynienia z atmosferycznymi zakłóceniami, więc może obserwować dłuższe fale podczerwone niż VLT.
Naukowcy dowiedzieli się na przykład, że omawiana egzoplaneta jest około 7,1 razy masywniejsza niż Jowisz. Prawdopodobnie jest zatem gazowym gigantem.
Nie lada osiągnięcie
Oczywiście, nawet w przypadku fal średniej podczerwieni dostrzeganych przez instrument MIRI Kosmicznego Teleskopu Hubble’a dokonanie detekcji egzoplanety było trudne. Gwiazda macierzysta wciąż była bowiem kilka tysięcy razy jaśniejsza niż HIP 65426 b. Niemniej, JWST zdołał dostrzec planetę przy użyciu wszystkich siedmiu swoich filtrów obserwacyjnych. Jako pierwszy teleskop wykrył on egzoplanetę w zakresie fal dłuższych niż 5 mikrometrów.
„Droga do uzyskania tego obrazu przypominała poszukiwanie kosmicznego skarbu.”, powiedział astronom Aarynn Carter z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Santa Cruz. „Na początku widziałem jedynie światło gwiazdy, ale po ostrożnym przetwarzaniu obrazu zdołałem usunąć to światło i odkryć planetę.”
Planety w obiektywie
Dotychczas potwierdzono istnienie ponad 5000 egzoplanet. Niemniej, większość z nich wykryto tylko pośrednio, za sprawą wpływu, jaki wywierają na swoje macierzyste gwiazdy. Najczęściej planety wykrywa się metodą tranzytu. Rzadziej metodą prędkości radialnej.
Bardzo rzadko egozplanety obserwowane są bezpośrednio. Póki co zaledwie 20 udało się sfotografować. To dlatego, że są stosunkowo małe i niezbyt jasne w porównaniu do swoich gwiazd. Naukowcy mają nadzieję, że czułość Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba pozwoli ten wynik znacznie powiększyć. Jak widać, to może się udać.
Przyszłość astronomii
Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba został wystrzelony w przestrzeń kosmiczną 25 grudnia 2021 roku. Teraz przebywa w obszarze Układu Słonecznego znanym jako L2 (punkt Langrange’a 2), oddalonym od Ziemi o jakieś 1,5 miliona kilometrów. Krążąc wokół tego punku po specjalnej, trójwymiarowej orbicie, prowadzi on obserwacje pierwszych gwiazd powstałych po Wielkim Wybuchu, bada procesy formowania się i ewolucji galaktyk oraz systemów planetarnych, i nie tylko.
W przyszłości ujrzymy z pewnością jeszcze wiele niesamowitych zdjęć z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba. Poznamy też wiele interesujących odkryć. Już nie mogę się ich wszystkich doczekać.
Źródło: NASA, fot. tyt. NASA