Wyjątkowe mapy
Aby stworzyć szczegółowe globalne mapy rozkładu minerałów na Marsie, wykorzystano dane z dwóch orbiterów. Mapy te pokazują, gdzie dokładnie na Czerwonej Planecie kiedyś mogła znajdować się woda.
„Myślę, że zbiorowo zbyt uprościliśmy Marsa.”, powiedział planetolog John Carter z Institut d’Astrophysique Spatiale i główny autor pracy poświęconej omawianemu tematowi, opublikowanej w czasopiśmie Icarus. Swoją drogą ciekawe jest to, że planetolog ten nazywa się właśnie tak, a nie inaczej. W tym miejscu przypomnę, że w 2012 roku na podstawie utworów Edgara Rice’a powstał film o nazwie John Carter, w którym główny bohater – John Carter – odwiedził Marsa.
Orbitery, które umożliwiły naukowcom stworzenie wspomnianych map, to Mars Express Europejskiej Agencji Kosmicznej (ESA) oraz Mars Reconnaissance Orbiter należący do NASA. Jak informuje ESA, realizacja projektu zajęła mniej więcej dekadę.
Przed zwieńczeniem wysiłków badaczy, których praca ukazała się w czasopiśmie Icarus, znano jedynie 1000 formacji skalnych zawierających uwodnione minerały. Nowe mapy ujawniają zaś setki tysięcy takich formacji.
„Dzięki tej pracy ustalono, że kiedy badasz te stare tereny, dziwnie byłoby nie dostrzec tych minerałów.”, wyjaśnił Carter.
Kwestia wody na Marsie
Dziś Mars jest bardzo suchą planetą. Niezliczone dowody sugerują jednak, że kiedyś po jego powierzchni płynęła woda, tworząc rzeki, jeziora i oceany. Dzisiaj w miejscach, gdzie woda znajdowała się na Marsie, można znaleźć uwodnione minerały – minerały chemicznie zmienione przez wodę i zamienione w gliny i sole.
Kiedy niewielki ilości wody wchodzą w interakcje ze skałami, pozostają one względnie niezmienione i zachowują te same minerały, które znajdują się w pierwotnych skałach wulkanicznych. Jeśli jednak w interakcje ze skałami wchodzą duże ilości wody, ich rozpuszczalne cząsteczki są w tej wodzie rozpuszczane, pozostawiając więcej glin bogatych w aluminium.
Nowe odkrycia sugerują, że na przestrzeni czasu woda odegrała znacznie większą rolę w kształtowaniu geologii Marsa, niż dotychczas sądzono. To powiedziawszy, wciąż nie jest jasne, czy w przeszłości na Marsie stale występowała woda, czy pojawiała się tylko okresowo.
„Proces ewolucji od dużych ilości wody do braku wody nie jest tak wyraźny, jak myśleliśmy. Woda nie zniknęła przecież tak po prostu z dnia na dzień.”, powiedział Carter. „Widzimy ogromną różnorodność kontekstów geologicznych, a więc ewolucji mineralogii Marsa nie może wyjaśnić żaden pojedynczy proces czy prosta oś czasu.”
Chociaż nowe mapy naukowców nie zawierają wszystkich odpowiedzi na temat przeszłości Marsa, wskazują miejsca, w których można odkryć odpowiednie wskazówki. Kto wiem może w przyszłości odwiedzi je jakiś marsjański łazik.
Źródło: ESA, fot. tyt. ESA