Wspomniana galaktyka, której oficjalna nazwa to BRI 1335-0417, pokazuje, że galaktyki spiralne powstawały już tak wcześnie 1,4 miliarda lat po Wielkim Wybuchu. Jej zdjęcie zostało wykonane w ramach badań, których wyniki kilka dni temu opublikowano w recenzowanym czasopiśmie Science.
„To zdjęcie cofa moment, od którego zgodnie z naszym stanem wiedzy galaktyki zaczęły wyglądać jak współczesne galaktyki, o około 1 miliard lat.”, powiedział dr Kai Noeske z Europejskiej Agencji Kosmicznej, badacz odległych galaktyk.
Ewolucja galaktyk
Galaktyki spiralne to jedne z dojrzalszych form galaktyk. We wczesnych fazach formowania się galaktyk ciemna materia gromadzi gorący gaz w małych skupiskach, gdzie powstają gwiazdy. Te skupiska łączą się, tworząc większe galaktyki, będące zniekształconymi, porozrywanymi zlepkami bez wyraźnej struktury.
Z czasem niektóre nieregularne galaktyki zaczynały rotować, tworząc galaktyki przypominające dyski – galaktyki eliptyczne o regularnym kulistym lub elipsoidalnym kształcie i gładkiej strukturze. Na poniższej symulacji można zobaczyć, jak taki proces wyglądał.
Kolejnym etapem ewolucji galaktyk były właśnie galaktyki spiralne. Te zaczęły powstawać, gdy dysk galaktyki eliptycznej został w jakiś sposób naruszony, na przykład za sprawą towarzyszącej jej, mniejszej galaktyki.
„Ciekawe w tym wszystkim jest to, poza tym że takie galaktyki są bardzo ładne, że w tych ramionach spiralnych gaz jest skompresowany. Zatem, są one katalizatorem, który powoduje powstawanie nowych gwiazd.”, powiedział Noeske. „Nie możesz uformować gwiazdy ani planety gdzieś w kosmosie. Bez galaktyk nie byłoby ludzi. To część naszej historii.”
Jedna z pierwszych galaktyk spiralnych
Zgodnie z obecnie przyjętym stanem wiedzy, galaktyki powstawały we Wszechświecie z największą częstością jakieś 3,3 miliarda lat po Wielkim Wybuchu. Wtedy też zrodziła się większość gwiazd w kosmosie. BRI 1335-0417 zaczęła istnieć znacznie wcześniej.
„Zaskakujące jest to, że nasze wyniki pokazują, iż BRI 1335-0417 ma już struktury (zwartą strukturę taką jak wybrzuszenie, dysk, czy spirala) podobne do pobliskich galaktyk na długo przed początkiem aktywnej fazy formowania się galaktyk.”, poinformował Takafumi Tsukui, główny autor pracy, która ukazała się na łamach czasopisma Science. „Nasze odkrycie zaktualizuje widzę o tym, jak i kiedy galaktyki powstają i ewoluują do stadium obserwowanej dzisiaj dojrzałej galaktyki – mowa także o Drodze Mlecznej.”, dodał.
Dotychczasowa galaktyka spiralna uznawana za najstarszą została dostrzeżona także przez teleskop ALMA, ale w 2019 roku, Ta powstała 2,5 miliarda lat po Wielkim Wybuchu, czyli jakiś miliard lat później niż BRI 1335-0417. Niemniej, należy pamiętać, iż BRI 1335-0417 nie jest najstarszą galaktyką w ogóle – ten tytuł przypada GNz11, dostrzeżonej w grudniu ubiegłego roku. GNz11 powstała 13,4 miliarda lat temu, czyli 400 milionów lat po Wielkim Wybuchu.
Źródło: Business Insider, fot. tyt. Canva