Obserwatoria radiowe z całego świata nie od dziś odbierają tajemnicze sygnały z kosmosu – zwane szybkimi sygnałami radiowymi (FRB). Niemniej, nadal wiadomo na ich temat bardzo niewiele. Teraz, gdy astronomom zdawało się, iż ci wreszcie zdołali coś na ich temat ustalić, dokonano odkrycia, które najnowsze ustalenia podważa.
Tym odkryciem jest powtarzający się FRB (znany jako FRB 180916.J0158+65) zauważony przez kanadyjskie obserwatorium CHIME. Późniejsze obserwacje, przeprowadzone przy użyciu sieci teleskopów europejskich, pozwoliły na uzyskanie zdjęcia miejsca, z którego sygnał pochodzi. Okazała się nim galaktyka spiralna średnich rozmiarów przypominająca Drogę Mleczną – galaktyka, która znajduje się zaskakująco blisko nas, bo w odległości 500 milionów lat świetlnych. To czyni ją najbliższym znanym źródłem szybkich sygnałów radiowych.
Chociaż ustalono, skąd pochodzi FRB 180916.J0158+65, we wspomnianej galaktyce nie wykryto żadnych potencjalnych źródeł promieniowania radiowego, które wyjaśniałyby istnienie sygnału. Co gorsza, sygnał ten nie pasuje do wzorców ustalonych względem FRB na podstawie wcześniejszych obserwacji.
SDSS J015800.28+654253.0 – galaktyka, z której pochodzi FRB 180916.J0158+65. Zielonym okręgiem zaznaczono obszar, w którym sygnał powstał. | Źródło: Obserwatorium Gemini
Do tej pory astronomowie odkryli powtarzające się FRB tylko dwa razy. Jeden przypadek jest tematem tego artykułu, a drugi miał miejsce w 2016 roku. Starszy powtarzający się sygnał, jak pokazały obserwacje, pochodził z galaktyki karłowatej o wysokim natężeniu formacji gwiazd, oddalonej od Ziemi o 3 miliardy lat świetlnych. Ta galaktyka posiadała stałe źródło fal radiowych, prawdopodobnie mgławicę, które zdaniem badaczy może tłumaczyć pochodzenie FRB. Poza tym, FRB pochodził z obszaru bliskiego centrum galaktyki, w którym zapewne znajduje się czarna dziura.
Jeśli chodzi o niepowtarzające się FRB, dotychczas udało się ustalić przybliżone źródło trzech takich sygnałów. Wszystkie te sygnały pochodziły ze sporych galaktyk, w których powstawało niewiele gwiazd. Na podstawie informacji dotyczących trzech niepowtarzających się FRB oraz powtarzającego się FRB z 2016 roku astronomowie stwierdzili, iż te dwa rodzaje sygnałów mogą powstawać w odmiennych typach środowisk.
Odkrycie FRB 180916.J0158+65 podważa to założenie, ponieważ wygląda na to, iż miejsce, z którego ten sygnał pochodzi, wcale nie jest obszarem częstego powstawania młodych gwiazd. Co więcej, źródłem tego sygnału był region mocno oddalony od centrum galaktyki. W związku z tym, FRB 180916.J0158+65 doprowadził do zrodzenia się większej liczby pytań niż odpowiedzi.
Cóż, może dalsze obserwacje pozwolą na rozwiązanie zagadki szybkich sygnałów radiowych i ich pochodzenia. Wygląda jednak na to, iż w związku z tą kwestią astronomowie będą jeszcze długo drapać się po głowach.
Źródło: Nature