Wenus to prawdziwe piekło – możliwe, że za sprawą Jowisza

{reklama-artykul}Wenus to planeta na której panują doprawdy ekstremalne warunki. Temperatury na jej powierzchni sięgają 460 stopni Celsjusza. Jej atmosfera zaś, nie dość że składa się w większości z dwutlenku węgla, jest tak gęsta, że gdyby znalazłby się w niej człowiek, zostałby zgnieciony. Niemniej, „bliźniaczka Ziemi” nie zawsze tak wyglądała. Zatem, co ją do dzisiejszego stanu doprowadziło? Możliwe, że gazowy gigant, jakim jest Jowisz.

Siła grawitacji

Chociaż mogłoby się zdawać, że planety Układu Słonecznego są od siebie kompletnie odizolowane – w końcu dzielące je dystanse są niemałe – w rzeczywistości obiekty te nieustannie wywierają na siebie grawitacyjny wpływ. Na przestrzeni miliardów lat ów grawitacyjny wpływ sprawił, iż planety w naszym kosmicznym zakątku krążą wzdłuż takich, a nie innych orbit.

Wspomniany grawitacyjny wpływ innych planet doprowadził do tego, że Ziemia znalazła się na orbicie, która umożliwiła pojawienie się na niej życia. Inne planety, takie jak Wenus, miały w tej kwestii mniej szczęścia. Mimo że Wenus jest podobna względem masy i wielkości do Ziemi, na jej powierzchni panują zgoła inne warunki.

Wenus, widok na jej północną półkulę. | Źródło: NASA/JPL

Kosmiczna podróż w czasie

W ramach nowych badań międzynarodowy zespół naukowców postanowił sprawdzić, w jaki sposób grawitacyjny wpływ Jowisza mógł umieścić Wenus na ścieżce do stania się tak niegościnnym światem, jakim jest dzisiaj. Aby to zrobić, uczeni stworzyli komputerowy model Układu Słonecznego – model obejmujący jego planety, ich grawitację oraz wpływ, jaki wzajemnie wywierają na swoje orbity. Rezultatami prac podzielono się w czasopiśmie Planetary Science Journal.

„Jednym z ciekawych faktów na temat dzisiejszej Wenus jest to, że jej orbita jest niemal idealnie okrągła.”, powiedział Stephen Kane, astrobiolog z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Riverside. „W ramach tego projektu chciałem sprawdzić, czy jej orbita zawsze była okrągła, a jeśli nie, co to oznacza.”

Wielkością charakteryzującą kształt orbity jest tak zwana ekscentryczność (inaczej mimośród), która przyjmuje wartości w skali od 0 do 1. Ekscentryczność wynosząca 0 oznaczałaby, że orbita obiektu ma kształt idealnego okręgu, zaś wynosząca 1, że obiekt podróżuje przez Wszechświat w linii prostej. Orbita Wenus charakteryzuje się ekscentrycznością na poziomie 0,0006 – jest najbardziej okrągłą orbitą w Układzie Słonecznym. Dla porównania, mimośród orbity Ziemi ma wartość 0,0167.

Animacja pokazująca, jak okrągła jest orbita Wenus. | Źródło: Chong-Chong He

Jak pokazał wspomniany komputerowy model badaczy, miliard lat temu Jowisz krążył znacznie bliżej Słońca, natomiast orbita Wenus była mniej okrągła (jej ekscentryczność wynosiła 0,3). Badacze twierdzą, że wtedy była ona zatem planetą znacznie przyjaźniejszą. Niemniej, gdy gazowy gigant powoli oddalał się od Słońca, jego silna grawitacja wpływała na Wenus, sprawiając, że ta poruszała się po coraz okrąglejszej orbicie. Zjawiska, z którymi wówczas Wenus miała do czynienia, takie jak siły pływowe, sprawiły, że planeta okresowo nagrzewała się i ochładzała.

Piekło, w który może istnieć życie?

Zdaniem uczonych zmiana ekscentryczności orbity Wenus mogła przyspieszyć ewolucję atmosfery planety, powodując utratę znacznej części wody. To z kolei doprowadziłoby do niekontrolowanego efektu cieplarnianego, który sprawił, że Wenus wygląda dziś, tak jak wygląda.

Kto wie, mimo że za sprawą Jowisza Wenus stała się prawdziwym piekłem, może wciąż występuje na niej życie. O tym zdaje się sugerować fosfina – substancja odkryta niedawno w atmosferze planety.

Źródło: Uniwersytet Kalifornijski w Riverside, fot. tyt. JAXA/NASA/Hinode