Wybuchająca gwiazda uchwycona na timelapse przez Teleskop Hubble’a [wideo]

Co staje się z gwiazdami, gdy ta kończą swój żywot? Cóż, scenariuszy jest wiele. Jedne zamieniają się w gwiazdy innego typu, kolejne stają się czarnymi dziurami, a jeszcze inne wybuchają jako supernowe. Supernowe to jedne z najbardziej widowiskowych zjawisk we Wszechświecie. Chociaż pojawiają się one dość często – co sekundę wybucha jedna – rzadko zdarza się, by udało się uchwycić supernową na filmie poklatkowym (ang. timelapse). Tego jak się jednak okazuje nie tak dawno dokonał Kosmiczny Teleskop Hubble’a.

Wybuch o jasności 5 miliardów Słońc

Supernową, którą Kosmiczny Teleskop Hubble’a zarejestrował na filmie timelapse była SN2018gv. Ta pojawiła na krawędzi galaktyki spiralnej z poprzeczką o nazwie NGC 2525, 70 milionów lat świetlnych z dala od Ziemi. Zauważono ją po raz pierwszy w połowie stycznia 2018 roku.

SN2018gv to supernowa typu IA. Co to oznacza? To, że powstała z białego karła, który latami pochłaniał materię pochodzącą z towarzyszącej mu większej gwiazdy. Gdy biały karzeł osiągnął masę krytyczną, wynoszącą 1,44 mas Słońca, jego rdzeń ogrzał się do punktu, w którym doszło do zapoczątkowania termojądrowej reakcji łańcuchowej. To doprowadziło z kolei do potężnej eksplozji, która wyrzuciła w przestrzeń kosmiczną materię z prędkością 6% prędkości światła i spowodowała rozbłysk światła 5 miliardów razy jaśniejszy niż Słońce. Chociaż ten rozbłysk Kosmiczny Teleskop Hubble’a przegapił, zdołał uchwycić supernową na filmie poklatkowym, gdy ta wciąż była niesamowicie jasna.

Zjawisko o dużym znaczeniu

Co ciekawe, SN2018gv może posłużyć astrofizykom i kosmologom za narzędzie, które pozwoli oszacować, jak szybko Wszechświat się rozszerza. Jako że zgodnie z dotychczasowymi ustaleniami supernowe typu Ia osiągają szczyt jasności na względnie tym samym poziomie, astronomowie są w stanie łatwo określić, jak daleko one same oraz ich galaktyki znajdują się od Ziemi. Dane na temat tych odległości można z kolei wykorzystać w obliczeniach tempa ekspansji Wszechświata.

Kosmiczny Teleskop Hubble’a to niesamowite narzędzie. Obserwacje prowadzone przez niego od 30 lat pozwoliły w znacznym stopniu ograniczyć niepewności w pomiarach odległości od supernowych typu Ia oraz w obliczeniach tempa rozszerzania się Wszechświata. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba, gdy już w końcu wystartuje, pomoże ograniczyć te niepewności jeszcze bardziej, a to dlatego, że będzie maszyną potrafiącą dostrzec supernowe typu Ia znajdujące się jeszcze dalej w kosmosie.

Źródło: HubbleSite, fot. tyt. NASA/ESA/A. Riess (STScl/JHU)/SH0ES team/M. Zamani (ESA/Hubble)