Minisforum X35G. Wszechstronny mini PC do pracy, nauki i zabawy – recenzja

Pomiędzy często występującymi w aktualnościach Instalek wyjątkowo minaturowymi mini PC na ARM czy Intel Atomie lub Celeronie (jak np. Chuwi LarkBox lub GMK NucBox), a podstawowym pełnowymiarowym komputerom desktopowym, jest jeszcze bardzo ciekawa pośrednia kategoria. Chodzi o najbardziej typowe mini PC w stylu Intel NUC na niskonapięciowych laptopowych Intel Core U. Właśnie do tego segmentu należy wszechstronny i bardzo przyjemny w użytkowaniu Minisforum X35G. To w gruncie rzeczy mniejszy zamiennik dużego PC dla kogoś, ktoś nie musi mieć rozkładającej na łopatki wydajności w grach i programach, a Atomy, Pentiumy czy Celerony, to dla niego zdecydowanie za mało.

Porty, wygląd zewnętrzny i zawartość opakowania

Komputer jest bardzo podobny do oryginalnych mini PC Intela z serii NUC. W zasadzie jak większość maszyn różnych firm z tego segmentu. Obudowa wykonana jest z metalu i wydaje się być naprawdę solidna. Wymiary są zdecydowanie mniejsze nawet od maszyn typu ITX. 136,5 x 121,5 x 40,5 mm przy niewielkiej wadze 0,5 kg. Z tyłu znajdziemy większość złącz i interfejsów. Dwa porty USB 2.0, HDMI i DisplayPort z obsługą 4K, aż dwie gigabitowe przewodowe karty sieciowe, złącze zasilania na dedykowany okrągły wtyk i zabezpieczenie Kensington Lock.

Większość portów znajduje się z tyłu i z przodu / foto. Instalki.pl

Na jednej z bocznych ścianek umieszczono czytnik kart microSD i gniazdo słuchawkowe typu combo (można go używać też ze słuchawkami zaopatrzonymi w mikrofon). Na przodzie dwa duże porty USB 3.2 Gen 2, Thunderbolt 3 zgodny z USB-C, włącznik oraz dwa malutkie otwory. Pod jednym ukryto mikrofon, a drugi umożliwia reset mini PC .Najlepiej zrobić to spinaczem biurowym tak jak np. przy awaryjnym wyjmowaniu płyty DVD z napędu.

Od spodu widać otwory na śruby mocowania VESA i gumowe nóżki, pod którymi mamy śrubki obudowy / foto. Instalki.pl

Specyfikacja Minisforum X35G:

• Procesor: Intel Core i3-1005G1, 2 rdzenie, 4 wątki, 10 nm, bazowo 1,2 GHz, do 3,4 GHz w turbo
• Grafika: zintegrowana Intel UHD Graphics G1 z 32 EU
• RAM: 16 GB DDR4-3200 MHz (wlutowany na stałe)
• Dysk: SSD M.2 NVMe 256 GB (lub SSD M.2 NVMe 512 GB lub HDD 1 TB + Intel Optane)
• Złącza dysków: 1 x M.2 NVMe, 1 x M.2 SATA, 1 x SATA
• Sieć: 2 x Gigabit Ethernet Realtek, WiFi 6 ax Intel AX200, Bluetooth 5.1
• Złącza obrazu: HDMI (4K@60Hz), DisplayPort (5K@60Hz), Thunderbolt 3 – USB-C w trybie DP (5K@60Hz)
• USB: 2 x UBS 3.2 Gen 1, 2 x USB 2.0, Thunderbolt 3 zgodny z USB-C 3.2 Gen 2 i opcjonalnym zasilaniem
• Inne złącza: 1 x minijack audio combo (wyjście i mikrofon na jednym złączu), czytnik microSD, Kensington Lock, wtyk zasilania
• Preinstalowany system: Windows 10 Pro x64
• Wymiary: 136,5 x 121,5 x 40,5 mm, 0,5 kg
• Zawartość zestawu: mini PC, zasilacz sieciowy EU, zestaw montażowy nośnika SATA 2,5 cala, zestaw montażowy VESA, kabel HDMI, kabel DisplayPort

 

Dwa porty znajdziemy po lewej stronie, prawa ma tylko wylot chłodzenia / foto. Instalki.pl

W estetycznym i wykonanym z trwałego kartonu pudełku, które w większości jest czarne, poza naszym Minisforum X35G znajdziemy też akcesoria. Zasilacz z europejskim wtykiem do gniazda sieci energetycznej, dwa kable do podłączenia monitora lub telewizora (HDMI oraz DisplayPort), uchwyt umożliwiający zamocowanie z tyłu monitora albo TV zgodny z VESA i potrzebne do tego celu śrubki, a także niezbędne do zamocowania opcjonalnego dysku 2,5 cala elementy (kolejne śrubki i kabelek wpinany do płyty głównej oraz samego dysku). W normalnej sprzedażowej edycji powinna znajdować się też instrukcja, nasz testowy egzemplarz był jej pozbawiony.

Tak prezentuje się pełny zestaw Minisforum X35G / foto. Instalki.pl

Specyfikacja techniczna i wnętrze oraz rozbudowa

Sercem urządzenia jest procesor Intel Core i3-1005G1. Jednostka dwurdzeniowa i czterowątkowa. Mimo tego, że od 8 generacji Intel zwiększył liczbę rdzeni zarówno w desktopach jak i laptopach (więc także mini PC), to mobilny niskonapięciowy i3 nie został dotknięty wspominanym odświeżeniem. Oczywiście jego wydajność wzrosła od poprzednich generacji, ale nawet seria z numerem 10 na początku, wciąż ma 2 rdzenie i 4 wątki.

W środku mamy miejsce na dodatkowy nośnik M.2 SATA i 2,5 cala SATA / foto. Instalki.pl

Procesor wykonany już w 10 nm ma bazowe taktowanie 1,2 GHz, a w turbo potrafi rozpędzić się do 3,4 GHz. Został zaopatrzony we wbudowany chip graficzny Intel UHD Graphics (edycja G1 z 32 EU). Komputer ma wlutowane na stałe 16 GB pamięci RAM DDR4-3200 MHz. Fabrycznie został też zaopatrzony w nośnik M.2 NVMe o pojemności 256 GB własnej marki Minisforum. Całości dopełnia bezprzewodowa karta sieciowa Intel WiFi6 AX200 z Bluetooth 5.1.

Mini PC można rozbudować pod kątem nośników. Da się dołożyć SSD lub HDD 2,5 cala SATA i kolejny SSD M.2, ale tylko pracujący na interfejsie SATA. Ewentualnie wymienić zamontowany fabrycznie, który siedzi w slocie M.2 zgodnym z NVMe PCIe (umieszczając HDD 2,5 cala, można też w nim wstawić pamięć cache M.2 Intel Optane). Po zdjęciu dolnej pokrywy, aby dostać się do odpowiedniego miejsca, trzeba jeszcze wyjąć dodatkowe elementy i odpiąć anteny od karty WiFi, a później samą płytę główną. Ta niestety wychodzi bardzo opornie i rozkręcanie Minisforum X35G nie idzie gładko ani przyjemnie. W międzyczasie możemy zauważyć, że procesor ma zamontowane aktywne chłodzenie bardzo podobne do tego znanego z laptopów.

Fabrycznie zamontowany SSD M.2 NVMe ma przyczepiony metalowy radiator / foto. Instalki.pl

Nasz nośnik 2,5 cala przykręcamy do metalowej obudowy, a konkretnie zamocowanego na niej plastikowego stelaża. Po zamknięciu będzie znajdował się na górze we wnętrzu – zaraz pod logo Minisforum. Płyta główna ma jedno dedykowane specjalne gniazdo pod dane i zasilanie SATA, a niewielki kabelek znajdujący się w opakowaniu ma z drugiej strony typowe konektory dla HDD lub SSD SATA. Co ciekawe, domyślnie montowany SSD NVMe faktycznie jest marki własnej Minisforum, a przynajmniej właśnie to widnieje na naklejce. Poza tym przyczepiono do niego na gumki recepturki metalowy radiator, a pomiędzy znalazł się termopad. Miły dodatek poprawiający temperatury SSD.

Wydajność w pełni wystarczająca do codziennych zadań

Fabrycznie w komputerze zainstalowano system Microsoftu, czyli Windows 10 Pro x64. Komputer po wejściu do właściwości systemowych raportuje, że jego producentem jest Besstar Tech. Nie ma dodatkowych aplikacji, Windows jest czysty. W zwyczajnych zastosowaniach sprawuje się bardzo dobrze.

Wyniki w PCMark 10 – tak, stworzonego przez autorów 3DMarka / foto. Instalki.pl

Oczywiście w dzisiejszych czasach raczej przyzwyczailiśmy się do nowych komputerów z co najmniej czterema rdzeniami, ale wiele maszyn, które mają kilka lat, a wciąż są używane w domach i firmach (czy nawet są zupełnie nowe, ale bazują na bardzo niskim segmencie), dysponuje dwoma rdzeniami i czterema wątkami, tak jak Minisforum X35G. I to w niczym im nie umniejsza, jeśli nie chcemy wykorzystywać takich komputerów do zastosowań, które potrzebują bardzo dużo mocy. W kwestii RAM, to 16 GB w niczym nie przeszkadza, przecież nawet większość maszyn gamingowych ma właśnie tyle pamięci systemowej.

Przez długi czas, który spędziłem z Minisforum X35G, recenzowany mini PC był moim głównym komputerem stacjonarnym. Pod biurkiem wciąż stała maszyna na o wiele mocniejszym Intel Core i7 z całkiem wydajnym GeForcem, ale włączałem ją naprawdę sporadycznie – do części gier albo chcąc dostać się do plików zapisanych tylko na jego dysku. Ba, większość grania w nowe zaawansowane tytuły i tak realizowałem na mini PC.

Testy w Cinebench R23 i 7-Zip / foto. Instalki.pl

Przeglądanie stron internetowych nawet z wieloma kartami, posługiwanie się oprogramowaniem biurowym, komunikatory internetowe z dźwiękiem i (przynajmniej jednostronnym) obrazem, edycja grafiki, oglądanie zdjęć i filmów w 4K oraz full HD… Nawet zdarzyło mi się konwertować komuś film z wesela z formatu DVD (przydało się podłączenie DVD USB) na skompresowany innym kodekiem. Może nie było to jak oka mgnienie, ale i tak bez problemu zadanie zostało wykonane.

Na pewno dużo dobrego robi zastosowanie SSD NVMe, który nie ma wybitnych osiągów, ale mniej więcej 1650 MB/s w odczycie i 1200 MB/s w zapisie, to o wiele więcej niż w przypadku SSD SATA. Wyniki Minisforum X35G w różnych testach plasują go pomiędzy konstrukcjami czterordzeniowymi, a starszymi dwurdzeniowymi. W Cinebench R23 testując wiele rdzeni i wątków, Intel Core i3-1005G1 z Minisforum X35G wypada blado (2050 punktów), ale domyślnie ranking zawiera zdecydowanie mocniejsze mobilne i stacjonarne jednostki do porównania.

Wyniki SSD nie powalają, ale na pewno mocno przewyższają modele SATA / foto. Instalki.pl

Jednak o dziwo dla jednego wątku jest bardzo dobrze. 1033 punkty, to więcej niż AMD Ryzen 7 1700X, Threadripper 1950X czy i7-4850HQ. Inne testy nie są już tak łaskawe, ale też zestawienie jest prezentowane ze zdecydowanie szybszymi maszynami – jest tak zarówno w PCMarku jak i 3DMarku. Jeśli nawet najgorszy biurowy laptop wg autorów benchmarków ma Intel Core i7 10 gen z Iris Pro, to zastosowany i3 nie może mieć do niego startu.

Intel HD Graphics, czyli granie raczej w chmurze

O ile w przypadku zwykłych domowych i biurowych zastosowań, nie jest źle, tak gry powinny zupełnie nie wychodzić naszemu Minisforum X35G. W końcu dysponuje tylko podstawową integrą Intela, nawet nie Irisem. O dziwo jest nieco tytułów, w które można pograć przy niskich ustawieniach. DiRT Rally na bardzo niskich nastawach w full HD daje we wbudowanym benchmarku średnio 95 klatek na sekundę, a minimum 77.

DiRT Rally w ustawieniach bardzo niskich i niskich przy 1080p jest całkiem przyjemy / foto. Instalki.pl

Na zwykłych niskich wciąż w full HD są średnio 42 klatki, a minimalnie 25. Wyższe ustawienia są już niegrywalne. DiRT Rally 2.0 zachowuje się dość podobnie, ale pogramy tylko na bardzo niskich, niskie mają już zauważalne ścinki. Grid z jesieni 2019 roku jest w porządku na najniższych ustawieniach włącznie ze skalowaniem, ale co z tego, jak wygląda po prostu paskudnie.

Wyniki Minisforum X35G w 3DMarku nie zachwycają, ale niektóre gry na niskich detalach są ok / foto. Instalki.pl

Kilka innych nowszych gier z bardziej zaawansowaną grafiką też można uruchomić i da się pobawić, ale trochę na siłę w wyjątkowo kiepskich ustawieniach graficznych. Proste tytuły, szczególnie niezależne 2D lub sporo starsze, miewają się o wiele lepiej. Za to streaming działa wyśmienicie. Wiele godzin w nowych wymagających produkcjach (np. Cyberpunk 2033, Metro Exodus, Snowrunner) rozegrałem głównie dzięki GeForce Now, ale też trochę w Google Stadia. W obu przypadkach Minisforum X35G spisywał się wyśmienicie, ale to też zasługa sprawnego łącza internetowego w domu i dobrze działającej karty sieciowej, a nie mocy obliczeniowej mini PC.

Thunderbolt 3 i wbudowany mikrofon, to nowe możliwości

Bardzo ciekawie sprawiają się mniej oczywiste dodatki. Thunderbolt 3 zgodny z USB-C można użyć np. jako trzecie wyjście obrazu po zastosowaniu odpowiedniej przejściówki, alternatywne źródło zasilania, kolejną kartę dźwiękową wpinając znany z telefonów bez minijacka przetwornik analogowo-cyfrowy czy nawet obsługując bardzo szybkie zewnętrzne dyski korzystające z tego interfejsu, albo po prostu do typowych sprzętów USB o wtyczce C. Teoretycznie nawet dałoby radę przerobić Minisforum X35G na bardziej gamingową maszynę po wpięciu zewnętrznej karty graficznej, ale to raczej mało opłacalny ruch.

Właściwości podzespołów w Zarządzaniu komputerem z Windowsa 10 / foto. Instalki.pl

Za to świetnym dodatkiem, szczególnie w dobie pandemii i częstszych kontaktów przez sieć, a nie w pełni na żywo, jest wbudowany mikrofon. Zamiast montować kolejne urządzenie USB czy posiłkować się słuchawkami z wbudowanym mikrofonem, można rozmawiać bezpośrednio mając tylko audio z głośników, monitora czy dowolnych słuchawek. Wiele razy używałem w taki sposób Minisforum X35G (z głośnikami monitora) i cieszyłem się, że mogę zadzwonić lub odebrać rozmowę bezpośrednio tak jak na laptopie. Większość mini PC nie ma takiej możliwości.

WiFi, Bluetooth i aż dwie karty sieciowe Ethernet

Ethernet, WiFi 6 ax czy Bluetooth działały bez zastrzeżeń. Ewentualnie moduł bezprzewodowej sieci mógłby nieco szybciej pracować w standardzie ac, ale i tak jest w porządku. Ethernet do końca wysycał łącze (oficjalnie gwarantowane 600/60 Mb/s, ale realnie zwykle jest szybciej). Przy routerze w tym samym pomieszczeniu WiFi w trybie ac 5 GHz wyciągało około 350 – 530 Mb/s i powiększało ping zwykle tylko o 1-2 ms, w n 2,4 GHz maksymalnie około 200 Mb/s. Niestety nie miałem możliwości zrobienia testów z WiFi 6 ax. Ciekawy jest fakt zastosowania aż dwóch gigabitowych modułów Ethernet.

Testy Ethernet i WiFi przy łączu około 750/80 Mb/s / foto. Instalki.pl

Dzięki temu mini PC może robić za serwer w domu czy małej firmie rozdzielając łącze internetowe na pozostałe maszyny. Serwer plików czy różnych innych usług też byłby w zasięgu ręki. Oczywiście to nie mocarna maszyna, ale wiele usług nie potrzebuje ogromu obliczeń. Dwa interfejsy sieci przewodowej mogą się też przydać w zastosowaniach przemysłowych. Dla większości użytkowników to tylko zbędny dodatek, ale niektórzy mogą go wykorzystać i to dla nich duży atut w mini PC.

Z Minisforum X35G zaoszczędzisz na prądzie

Użycie podzespołów znanych z niskonapięciowych laptopów i tylko dwurdzeniowego procesora pociągnęło za sobą niskie zapotrzebowanie na energię elektryczną. Oczywiście Minisforum X35G zużywa więcej prądu niż mini PC np. na Intel Atomie czy Intel Celeronie, gdzie kilkanaście lub ponad 20 W może być górną granicą. Jednak to i tak bardzo niskie wartości w porównaniu z typowymi desktopami. Pełne obciążenie CPU i wbudowanego GPU z jednocześnie włączonym FurMarkiem i wielowątkowym testem wydajności 7-Zip owocowało maksymalnym poborem 55-57 W. Teoretyczna szczytowa moc wyliczona z zasilacza, to 36,1 W (19 V, 1,9 A), więc chyba wartość jest zaniżona. No chyba, że sprawność przy maksymalnym podawaniu energii jest faktycznie tak niska.

Główny ekran BIOS, czy bardziej UEFI, ale nie ma wodotrysków graficznych / foto. Instalki.pl

Odtwarzanie wideo full HD z dysku sieciowego wskazywało na mierniku mniej więcej 30 W, a również full HD, ale w Firefoxie z YouTube 35-40 W. Rozgrywka w Cyberpunka 2077 przez GeForce Now nawet mniej, bo 31-35 W. Otwarty Microsoft Word i przeglądarka z kilkoma kartami potrzebowały tylko 24-28 W, a pulpit bez włączonych specjalnie dodatkowych programów (wyłącznie takie jak działający w tle antywirus czy kilka innych pomniejszych aplikacji z autostartu) 22-23 W.

Dane specyfkacji Minisforum X35G z CPU-Z i GPU-Z / foto. Instalki.pl

Niestety bolączką Minisforum X35G jest chłodzenie. Wentylator włącza się dość szybko. Czasem nawet przy małych skokach zapotrzebowania na moc obliczeniową w relatywnie prostych zadaniach, bez bardzo skomplikowanych obliczeń. Nie są to sytuacje trwałego włączania wiatraczka na mocniejsze obroty, ale co wrażliwszych mogą denerwować nagłe momenty tego typu. Wrażenie jest też potęgowane przez to, że mini PC tak jak w moim przypadku, najczęściej stawiamy zaraz obok monitora, a nie pod biurkiem. Więc komputer jest znacznie bliżej naszych uszu i nie ma dodatkowego wytłumienia za pomocą blatu biurka.

Intel NUC czy Minisforum X35G? Oba sprzęty, to solidne mini PC

Pojedyncze sztuki mini PC Minisforum teoretycznie da się dostać w polskich internetowych sklepach. Jednak nie kupimy w nich konkretnie Minisforum X35G, ale nie ma problemu, aby zamówić go zagranicą z wysyłką do naszego kraju. Oferowany jest w wersji z SSD NVMe 256 GB tak jak testowy egzemplarz, ale też z 512 GB SSD NVMe i z 1 TB HDD wraz z dodatkowym szybkim buforem w postaci Intel Optane 16 GB na NVMe. Przykładowo w Banggood z wysyłką z Hongkongu edycja 256 GB kosztuje 1631,88 złotych, a 512 GB 1783,72 złote. Czy to dużo?

Minisforum X35G jako mini PC zajmuje niewiele miejsca na biurku i nawet mieści się w dłoni / foto. Instalki.pl

W Polsce nie znajdziemy idealnego odpowiednika, ale posługując się cenami z najpopularniejszego portalu aukcyjno-zakupowego, możemy mieć Intel NUC BXNUC10I3FNH2 z trochę mocniejszym i3-10110U za 1200 złotych (alternatywnie sporo mocniejszy na Intel Core i5 10 gen za 1690 złotych, ale wtedy finalna cena jest o wiele wyższa). Jest w wersji barebone bez SSD i RAM, więc dodajemy 158 złotych za SSD NVMe 256 GB i 135 złotych za kość DDR4 SODIMM 8 GB 2666 MHz.

Niby na upartego da się grać w GRID 2019, ale detale są wyjątkowo słabe, a rozdzielczość skalowana / foto. Instalki.pl

Łącznie wychodzi nam około 1500 złotych. Ewentualnie 1520 złotych, jeśli wolimy dwa moduły po 4 GB. Intel jest w całościowym ujęciu tańszy i nabywając go lokalnie nie musimy martwić się o możliwość nałożenia dodatkowych opłat jak przy kupnie z zagranicy, ale nie mamy kilku cech. Podwójnego Ethernetu, drugiego gniazda M.2 SATA, wbudowanego mikrofonu czy jedno złącze obrazu HDMI zamiast party z DisplayPort. No i sami musimy zaopatrzyć się w Windowsa i wszystko od podstaw zainstalować.

Postawiony obok 27-calowego monitora Minisforum X35G wydaje się maleństwem / foto. Instalki.pl

Jeśli mimo wszystko brakuje nam mocy, to Intel NUC na czterordzeniowym i ośmiowątkowym i5 10 gen kosztuje 1690 złotych, więc łącznie (1985 – 2000 złotych) sporo więcej od Intela czy Minisforum na i3. Intel NUC raczej wydaje się ciekawszym wyborem, ale jeśli zależy nam na specyficznych cechach Minisforum lub nie czujemy się na siłach w montażu RAM czy nośnika i instalacji systemu, to już zdecydowana przewaga Minisforum. Osobiście przy niższej cenie i lekko lepszej wydajności wybrałbym Intel NUC, ale wciąż Minisforum X35G, to bardzo przyjemny mini PC o niskim poborze mocy oraz wystarczającej wydajności dla większości użytkowników i zastosowań, a wbudowany mikrofon i DisplayPort faktycznie przydawał mi się na co dzień. W konkurencji brakowałby mi tych cech.

Pobór prądu z gniazdka sugeruje, że zasilacz nie ma wybitnej sprawności / foto. Instalki.pl

Mocne strony:

+ wydajność w pełni wystarczająca do codziennych zastosowań
+ niewielkie wymiary i solidna metalowa obudowa
+ niskie zużycie energii elektrycznej
+ sporo złącz wideo i na wewnętrzne nośniki danych
+ mikrofon
+ Thunderbolt 3
+ aż dwie przewodowe gigabitowe karty sieciowe

Słabe strony:

– układ chłodzenia mógłby być nieco cichszy i lepiej ustawiony
– dodatki względem Intel NUC nie dla każdego są warte tej ceny

Mini PC otrzymał wyróżnienie „Dobry Produkt”.